Kategorie
Allgemein

6. Prześladowania czarownic w dawnym Szczecinku

Pochód grozy wyruszył do kata.
Tak w mieście Neustettin skończyły się chude lata.
Od tysiąc pięćset dziewięćdziesiątego drugiego roku
Czterdzieści dziewięć czarownic zmarło w toku.
Tak mogłoby brzmieć tłumaczenie rymowanki widniejącej na pewnym banknocie zastępczym z dawnego Szczecinka.

Archiwum Pommersches Landesmuseum

W Neustettin miały miejsce liczne procesy o czary – zwłaszcza pomiędzy1585 a 1592 rokiem. Max von Stojentin pisze wręcz o eksterminacji całych rodzin i na podstawie akt wylicza, że ten 7-letni okres sądów pochłonął 22 życia. Tak naprawdę jednak podejrzewa, że ofiar było znacznie więcej i wskazuje dodatkowe źródła („Kulturgeschichtliche Bilder aus der letzten 100 Jahren der pommerschen Selbstständigkeit“, S. 14 http://www.anton-praetorius.de/downloads/Hexen-%20und%20Zauberwesen%20in%20Pommern.pdf).

Lokalni historycy w Szczecinku (dawniej Neustettin) wskazują wzgórze przy cmentarzu wojennym jako ówczesne miejsce egzekucji czarownic. W latach 70. wybudowano tam maszt radiowy, ale zdaje się, że współczesna forma wzgórza wisielców przypomina to historyczne, uwiecznione na jednym ze szczecineckich banknotów zastępczych.

Szczecinek – wzgórze przy cmentarzu. Zdjęcie: Pommersches Landesmuseum

Specyficzną formę upamiętnienia procesów o czary w dawnym Szczecinku stanowi bowiem seria pieniądza zastępczego z początków XX wieku. Ze względu na ówczesną hiperinflację dodrukowywano lokalnie banknoty o małych nominałach. Trzy banknoty zastępcze z serii procesów o czary w dawnym Szczecinku ukazały się w 1921 roku i mają nominały 50 fenigów. Wszystkie banknoty mają rozmiar 90×64 mm, a na rewersie każdego widnieje herb miasta Neustettin. Dodatkowo wszystkie okraszone są rymowanką pasującą do danego motywu graficznego. Kolorowe kreskówki przedstawiają dramatyczne sceny uwięzienia, wyroku i egzekucji na stosie.

Archiwum Pommersches Landesmuseum

Najwyższa rada miasta chciała ratować.
Czarodziejów i czarownice w kajdany zakuwać.
Zostali skazani i patrzcie na zdjęciu
Kat stoi makabryczny i dziki przy ich ujęciu.

Archiwum Pommersches Landesmuseum

Poprzez złe zaklęcia i magię,
Neustettin był w potrzebie.
Ludzie podbiegli do sędziego gromadnie,
Pomóż nam! żeby czarownice spalono przykładnie.

Archiwum Pommersches Landesmuseum